Hanusia
Jeden z najbardziej znanych dramatów Gerharta Hauptmanna - Hanusia (niem. Hanneles Himmelfahrt w dosłownym tłumaczeniu Wniebowzięcie Hanusi) napisany został w roku 1893 (). Za ten utwór sceniczny w 1896 roku Gerhart Hauptmann otrzymał Nagrodę im. Franza Grillparzera. Dramat zainspirował nie tylko twórców teatralnych, ale i filmowych (). W Polsce dramat wystawiony został po raz pierwszy 25 lutego 1895 roku na deskach Teatru Miejskiego w Krakowie, w reżyserii Tadeusza Pawlikowskiego i przekładzie Marii Konopnickiej, który to przekład ukazał się w 1899 roku nakładem Wydawnictwa Władysława Okręta w Warszawie. Hanusia jest jednym z pierwszych dramatów laureata Literackiej Nagrody Nobla, który poza tendencjami naturalistycznymi pociąga czytelnika za sobą w świat marzeń sennych, symboliki religijnej, mistyki oraz mitologii baśniowej. Dosadny obraz trudnej egzystencji w przytułku dla ubogich, ludzkiej nędzy, kradzieży, które są na porządku dziennym, tragiczna historia krótkiego życia tytułowej protagonistki, fizycznie i psychicznie dręczonej przez ojczyma, jej desperacja i próba samobójcza - wszystko to zestawione zostaje z cudownością świata czekającego człowieka po "tamtej stronie", z pięknem ukazujących się umierającej dziewczynie postaci, z ich dobrocią, łagodnością, słodkim śpiewem chórów anielskich, z niezwykłą pobożnością, którą mimo dziecięcego wieku wykazuje się Hanusia, a wreszcie z jej pośmiertnym obliczem królewny o złotych włosach w pięknej sukni i szklanych trzewikach. Hauptmann niezwykle celnie odzwierciedla wiele funkcjonujących w społeczeństwie wyobrażeń związanych ze śmiercią, z przejściem człowieka na tamten świat, lecz choć są to motywy doskonale znane w literaturze, to jego utwór, mimo upływu niemal stu trzydziestu lat od jego ukazania się, nadal wywiera ogromne wrażenie i budzi zachwyt niezwykłością wizji. *** Hauptmann analizuje warunki życia zwykłego człowieka, które mógł przestudiować w wielu różnych miejscach, w szczególności zaś w swojej śląskiej ojczyźnie. Jego obrazowanie bazuje na bardzo dokładnych obserwacjach ludzi i ich środowiska. Każda z jego postaci odzwierciedla osobowość całkowicie scharakteryzowaną przez własny indywidualizm. Nigdzie nie znajdziemy postaci odrealnionych, nigdzie nawet śladu charakterów sztampowych. [] Realizm jego opisów zmusza nas do zmierzania ku nowym, lepszym warunkom życia, do chęci ich urzeczywistnienia.