Zwycięstwa serbskie w 1914 roku
Podpułkownik Desmazes i major Naumowić, pierwszy profesor, a drugi słuchacz Wyższej Szkoły Wojennej w Paryżu, przeprowadzili w dziedzinie studiów dalszy ciąg tej ścisłej współpracy francusko-serbskiej, która się tak chwalebnie uwydatniła na polach bitew.
Przez wzajemne zbliżenie elity wojsk, które walczyły ramię przy ramieniu, Wyższa Szkoła Wojenna szczególnie ułatwiła te wspólne wysiłki i jest to jedną z jej niemałych zasług, że pracą pokojową podtrzymuje nadal węzły przyjaźni, nawiązane podczas wojny.
Podczas gdy wojsko francuskie zna dostatecznie bohaterski współudział wojska króla Aleksandra w działaniach r. 1918, bo przelewało krew na wspólnych polach bitew, to przebieg działań r. 1914 w Serbii nie jest mu dostatecznie znany. Działania te bowiem toczyły się daleko w chwili, gdy nasza ojczyzna całkowicie była pochłonięta odpieraniem najazdu.
Książka Zwycięstwa serbskie w r. 1914 wypełnia szczęśliwie tę lukę.
Praca ta umożliwi przede wszystkim naszemu wojsku dokładne zapoznanie się z przebiegiem tych działań. Oczywiście nie wiele pozostaje do nauczania się w dziedzinie oceny żołnierza serbskiego; Francuzi znajdą na tych stronicach jeszcze jedno potwierdzenie tych wysokich wartości żołnierskich, które mieli sposobność ocenić w ciągu wyprawy wschodniej. Natomiast przebieg działań, oświetlonych przez to dzieło, otwiera naszym oficerom pole do nowych pożytecznych dociekań. Trudne działania w okolicach Ceru i Kolubary, wykazujące pewność sądu, nieuprzedzony umysł i śmiałość dowództwa serbskiego, zasługują na to, aby zająć świetne miejsce wśród naszych studiów strategicznych.
Jednakże znaczenie tej książki przekracza znaczenie zwykłego studium z dziedziny sztuki wojennej. Pozwoli ona Francuzom lepiej ocenić uznanie, jakie winni wraz ze wszystkimi naszymi sprzymierzeńcami dzielnemu narodowi serbskiemu.
Rozbijając dwukrotnie wojsko austriacko-węgierskie, przyczynili się Serbowie w znacznym stopniu do powodzenia armii rosyjskich w Galicji, zmuszając jednocześnie Niemców w ciężkich godzinach r. 1914 do zabrania z frontu zachodniego części sił w celu wzmocnienia chwiejącego się frontu wschodniego.
Jestem szczęśliwy, że mogę jeszcze raz wyrazić tu swój podziw i swoją wdzięczność zwycięzcom spod Ceru i z nad Kolubary, nad którymi góruje postać króla Piotra I, którego pamięć Francja będzie zawsze wiernie przechowywała.
J. Joffre.
~z Przedmowy