Prawo podatkowe Unii Europejskiej
Prawo podatkowe Unii Europejskiej to kompleksowe opracowanie ukazujące aktualne problemy i kierunki rozwoju unijnego prawa podatkowego, ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na krajowe regulacje oraz praktykę doradczą. Publikacja łączy perspektywę akademicką z praktycznym podejściem do wykładni i stosowania przepisów, prezentując bogaty wybór zagadnień wybranych przez autorów jako kluczowe dla współczesnej debaty podatkowej.
Najważniejsze tematy poruszane w książce to:
Zasady ogólne prawa podatkowego UE
- proporcjonalność, neutralność VAT, skuteczność ochrony praw podatnika
VAT w prawie unijnym
- prawo do odliczenia, ograniczenia formalne, ochrona starannego podatnika, digitalizacja (ViDA, e-faktury od 1.07.2030)
Neutralność fiskalna VAT
- równe traktowanie podobnych towarów i usług, zakaz dyskryminacji stawek
Sankcje podatkowe
- zasada proporcjonalności, zakaz podwójnego karania (ne bis in idem), zgodność z prawem UE
Opodatkowanie czynności nielegalnych
- VAT obejmuje transakcje możliwe do legalnego wykonania, wyjątki dla całkowicie zakazanych
Ochrona praw podstawowych podatnika
- Karta Praw Podstawowych UE, relacje z EKPC i Konstytucją RP, autonomia prawa UE
Prawo do sądu i skuteczna ochrona sądowa
- art. 47 Karty, dostęp do akt, prawo do obrony, niezawisłość sądu, równość stron
Wykładnia prawa UE
- dominacja wykładni celowościowej, pierwszeństwo prawa UE, rola TSUE
Pomoc państwa i konkurencja podatkowa
- selektywność korzyści, transparentność interpretacji, kontrola praktyk administracyjnych
Opodatkowanie restrukturyzacji spółek
- dyrektywa 2009/133/WE, neutralność podatkowa, kontynuacja wartości podatkowej
Orzecznictwo TSUE i ETS
- wpływ na krajowe regulacje, praktyka pytań prejudycjalnych, wykładnia zgodna z prawem UE
Najważniejsze wnioski z książki dla doradcy podatkowego:
Zasady ogólne prawa podatkowego UE
Zasada proporcjonalności - kluczowa przy ocenie legalności sankcji i obowiązków podatkowych.
Zasada neutralności VAT - fundament systemu VAT, chroni podatnika przed ponoszeniem kosztów podatku.
Ochrona praw podatnika - wynikająca z Karty Praw Podstawowych UE, EKPC i Konstytucji RP.
VAT i jego konstrukcja
Automatyzm prawa do odliczenia - nie można go ograniczać bez wyraźnej podstawy w dyrektywach.
Ochrona starannego podatnika - nawet w przypadku oszustw VAT, jeśli podatnik działał w dobrej wierze.
Neutralność fiskalna - równe traktowanie podobnych towarów i usług, także w kontekście stawki VAT.
Sankcje podatkowe
Muszą być proporcjonalne i zgodne z zasadą ne bis in idem (zakaz podwójnego karania).
Nie mogą automatycznie pozbawiać prawa do odliczenia VAT.
Obowiązki formalne w VAT
Mają charakter instrumentalny - ich naruszenie nie powinno wpływać na prawo do odliczenia.
Sankcje za ich naruszenie muszą być proporcjonalne i uzasadnione.
Wykładnia i stosowanie prawa UE
Wykładnia celowościowa dominuje w orzecznictwie TSUE.
Bezpośrednia stosowalność i pierwszeństwo prawa UE nad krajowym.
Procedura prejudycjalna (art. 267 TFUE) - kluczowa dla ochrony praw podatnika.
Harmonizacja podatków
Dyrektywa VAT 2006/112/WE, TFUE (art. 113, 114).
Docelowy model VAT: opodatkowanie w państwie konsumpcji.
- faktury obowiązkowe od 1.07.2030.